آب انبارهای قزوین
شهر قزوین با توجه به موقعیت جغرافیایی خود در تابستان ها با مشکل کمبود آب مواجه می شد. از این رو در طی سال های متمادی، آب انبارهای قزوین در سطح شهر زیاد شد. مرحوم گلریز در کتاب مینودر بیش از ۱۳۰ آب انبار را نام می برد. علاوه بر این آب انبارها، هزاران آب انبار خانگی نیز در منازل وجود داشت. از این رو شهر قزوین لقب شهر آب انبارها را به خود اختصاص داده است. این آب انبارها بعضی مستقل و بعضی دیگر در کالبد سایر ابنیه تاریخی بنا شده و در واقع مکمل آنها است. برخی از آب انبارهای قزوین در شهر مشهور هستند. در جدول زیر نام آنها آمده است.
| آب انبار ملاوردیخان (جنب مسجد و مدرسه ملاوردیخان) |
آب انبار سردار بزرگ | آب انبار مصلی |
| آب انبار حاج کاظم | آب انبار سردار کوچک | آب انبار حاج وکیل |
| آب انبار حکیم (حاج آقا) | آب انبار حاج کریم | آب انبار شیشه گر |
| آب انبار زنانه بازار | آب انبار خندقبار | آب انبار راه چمن |
| آب انبار مسجد جامع | آب انبار مسجد آقا | آب انبار ملاوردیخانی |
با هتل ایرانیان قزوین یکی از بهترین هتل های قزوین همراه باشید تا درباره آب انبارهای قزوین بیشتر صحبت کنیم. هتل ایرانیان همواره مقدم مهمانان گرامی شهر را که برای اقامت هتل در قزوین را انتخاب می کنند، گرامی می دارد.
آب انبار سردار بزرگ
آب انبار سردار بزرگ، بزرگترین آب انبار تک گنبدی ایران است و در محله راه ری، قرار دارد. بانیان این بنا، محمد حسن خان و محمد حسین خان سردار از امرای فتحعلی شاه قاجار بودند. این آب انبار دارای سردری رفیع با قوس جناغی است. راه شیر آب انبار پنجاه پله سنگی دارد. برای دسترسی به آب باید دوازده و نیم متر پایین رفت.
مخزن آب آن، مربع شکل و به ابعاد تقریبی هفده متر است. مصالح به کار رفته در جرزهای آن شفته آهک با روکش ساروج است. قطر آنها در حدود سه متر می باشد. این بنا راه پله ای با ۴۸ پله دارد. فاقد روسازی، نماسازی و کتیبه است. ساختمان به سال ۱۲۲۷ هجری قمری بنا گردیده است.
آب انبار سردار کوچک
این آب انبار مقابل مسجد و مدرسه سردار قرار دارد. از بناهای ساخته شده توسط برادران سردار از امرای فتحعلی شاه قاجار، در سال ١۲۲٩ ه.ق است. سر در آب انبار مزین به کاشی کاری و داخل ورودی آن دارای رسمی بندی و کتیبه ای از سنگ مرمر به خط نستعلیق است. راه شیر آب انبار سی و شش پله دارد. انبار آن، سقفی مرکب از چهار گنبد و چهار هواکش است. ازاره راه پله با سنگ و نمای بنا با آجر و کاشی تزئین یافته است. این آب انبار با مسجد-مدرسه سردار، بر روی هم، مجموعه ای را تشکیل می دهند و هم زمان نیز ساخته شده اند. این آب انبار راه پله ای با ۳۷ پله دارد و چهار شیر در آن کار گذاشته اند.
آب انبار حاج کاظم
این آب انبار که یکی از زیباترین و بزرگترین آب انبارهای قزوین است، در انتهای خیابان تبریز قرار گرفته است. این آب انبار، دارای ۳۷ پله است. پوشش سقف آن مسطح بوده و در گذشته، چهار هواکش داشت. امروزه تنها یکی از آنها باقی مانده است. هواکش آب انبار با آجر ساخته شده و دارای تزئینات آجری و کاشی در نما می باشد. واژه “علی” به صورت خط بنایی در دو طرف راه پله، در نمای آجری، اجرا شده است. بانیان آب انبار، مرحوم “حاج کاظم کوزه گر و حاج اسماعیل قزوینی” هستند. آنها به سال ۱۲۵۶ هجری قمری آب انبار را بنا کرده اند.
آب انبار حکیم
این آب انبار در حاشیه شرقی خیابان شهدا و پشت بازارچه قزوین قرار دارد. بانی آن حاج میرزا آقای حکیم بوده است. سردری زیبا با رسمی بندی دارد. در کتیبه آن، تاریخ ١۲۴۴ هجری قمری آمده است. راه شیر آب انبار سی و پنج پله سنگی دارد. مخزن آب انبار از شفته آهک با روکش ساروج ساخته شده و گنجایش آن در حدود نه صد متر مکعب است. در مقابل سردر این آب انبار، سقاخانه ای هم زمان با آب انبار شکل گرفته است.
رزرو اتاق های هتل ایرانیان
آب انبار حاج آقاملا
این آب انبار مقابل مدرسه و مسجد حاج ملاآقای قزوین قرار گرفته است. بانی آن حاجی حسین نامی بوده و کتیبه ای به خط نستعلیق دارد که بر روی سنگ مرمر کنده شده است.
آب انبار مسجد جامع عتیق
این آب انبار در میانه خیابان سپه قزوین، رو به روی جلوخان و سرِکوچه مسجد جامع کبیر و در شمال مسجد جامع کبیر قرار گرفته است. به گواه کتیبه ورودی آن در زمان سلطنت شاه سلیمان صفوی (١١٠۴- ١٠٧٧ ﻫ.ق) ساخته شده است. سردر آب انبار دارای طرحی ساده و فاقد هر گونه تزیین است. راه شیر آب انبار دارای سی و هفت پله سنگی است. مخزن آن گنجایش ۱٨۰۰متر مکعب آب را دارد. جنس دیواره های آن از شفته آهک و به قطر ۲/۴۰ متر است.
آب انبار شیشه گر
این آب انبار در محله درب کوشک قرار دارد. متصل به مسجد شیشه گر و مشرف به گورستان متروکی به همین نام است. بانی آن حاجی حسین نامی و تاریخ بنای آن ۱۲۵۴ هجری قمری می باشد.
آب انبار زنانه بازار
آب انبار زنانه بازار در کنار مسجدالنبی و توسط حاج ملا عبدالوهاب دارالشفائی به سال ۱۲۶۰ ه.ق ساخته شده است. با چهل و سه پله به راه شیر می رسد. گنجایش مخزن ۲۳۵۰ متر مکعب و با طاق و تویزه پوشش داده شده است.
آب انبار ملاوردیخانی
آب انبار ملاوردیخانی در نزدیکی بازار قزوین و کنار مسجد و مدرسه ای به همین نام ساخته شد. نخست در دوره زندیه به سال ۱۱۷۷ و سپس در سال ۱۲۵۱ توسط ملاوردیخان اول و دوم با گنجایش ۴۰۰ متر مکعب ساخته و بازسازی شد. سی و شش پله تا راه شیر دارد و کوچکترین آبگیر موجود شهر است. رسمی بندی و کاشی کاری، حجاری و کتیبه سنگی به خط ملک محمد قزوینی انجام شد است. مأذنه مسجد را که بر سردر آب انبار قرار گرفته، می توان از ویژگی های آن دانست.
